Στην Βραυρώνα ενας παραθαλάσσιος υγρότοπος.

Ένας μικρός παραθαλάσσιος υγρότοπος της ανατολικής Αττικής που συνδυάζει την φυσική ομορφιά με τα θαυμαστά απομεινάρια του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Ο μικρός υγρότοπος της Βραυρώνας απλώνεται σε μια έκταση 450 περίπου στρεμμάτων μέσα σε ένα μικρό κολπίσκο λίγο νοτιότερα από τον παραθεριστικό οικισμό της Λούτσας. Ο υγρότοπος έχει δημιουρηθεί από τα νερά του μικρού ποταμού Ερασίνου που πηγάζει στους ανατολικούς πρόποδες του Υμμητού, διασχίζει τα Μεσόγεια και εκβάλλει στα νερά του Νότιου Ευβοϊκού. Απέναντι από τις εκβολές και σε απόσταση 230 μέτρων από την ακτή βρίσκεται το μικρό νησάκι της Βραώνας. Στα βόρεια η Βραυρώνα προστατεύεται από χαμηλούς λόφους, στα νότια υψώνεται ο λόφος Περάτη και στα δυτικά ενώνεται με καλλιέργειες, ενώ ο Ερασίνος στις όμορφες εκβολές του δημιουργεί μια μεγάλη αμμώδης και αβαθή έκταση. Η Βραυρώνα είναι ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της αττικής υπαίθρου. Εδώ, σε ένα ειδυλλιακό τοπίο βρίσκεται ο ναός της Αρτέμιδος, ένα από τα σημαντικότερα λατρευτικά ιερά της θεάς στην Αττική. Η λατρεία της Αρτέμιδος στην περιοχή ξεκίνησε τον 8ο αιώνα π.Χ. ενώ ο ναός που θαυμάζουμε σήμερα χτίστηκε τον 6ο αιώνα π.Χ. Ακόμα παλαιότερα στην περιοχή υπήρχε λιμάνι. Τα σημαντικότερα αξιοθέατα του χώρου είναι ο ναός της Αρτέμιδος, η στοά, η ιερή πηγή, η γέφυρα των κλασσικών χρόνων στον Ερασινό, η παλαίστρα, το γυμνάσιο, αλλά και το μεταβυζαντινό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου. Στα νότια του υγροτόπου βρίσκεται και το Αρχαιολογικό Μουσείο Βραυρώνας. Ο υγρότοπος διασχίζεται από μικρά μονοπάτια και αποτελεί αγαπημένο σημείο συνάντησης ορνιθοπαρατηρητών, ενώ εδώ γίνονται συχνά προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης από σχολεία και εκδηλώσεις με απελευθερώσεις πουλιών από την ΑΝΙΜΑ. Εντούτοις πρόκειται για έναν εύθραστο βιότοπο, καθώς η ανθρώπινη παρουσία είναι έντονη και η οικιστική ανάπτυξη απειλεί τις γύρω περιοχές.

Στις αρχές της άνοιξης ο υγρότοπος αποκτάει ένα εντυπωσιακό ροζ χρώμα από τα αρμυρίκια που καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του. Η υπόλοιπη βλάστηση αποτελείται από καλαμιώνες από τα είδη Phragmites australis και Arudo donax, βούρλα και αλμυρήθρες. Στους γύρω λόφους αναπτύσσεται μακία βλάστηση με σκίνα, φλώμους, λαδανιές, αστοίβες και λίγα διάσπαρτα πεύκα. Στην περιοχή μπορεί να συναντήσει κανείς ενδιαφέροντα φυτά, όπως ο κρόκος Crocus cartwrightianus, η Anthemis tomentosa, ο Asteriscus aquaticus, ο Atriplex portulacoides, η κενταύρια Centaurea raphanina, το Filago pygmaea, η Frankenia hirsuta, το Echium italicum, ο Scirpoides holoschoenus, το Goniolimon sartorii, το Nasturtium officinale, ο Phlomis fruticosa, η σιληνή Silene sedoides, το Helichrysum stoechas, η Sarcocornia perennis, ο Dracunculus vulgaris, το Cynanchum acutum, η Drimia maritima, η Matthiola tricuspidata και η ορχιδέα Anacamptis coriophora fragrans. Στον βυθό της θάλασσας υπάρχουν ενδιαφέροντα αγγειόσπερμα, όπως η ποσειδωνία Posidonia oceanica, η Zostera nolti και η Cymodocea nodosa.

Η Βραυρώνα είναι ιδιαίτερα σημαντική για την ορνιθοπανίδα και προσελκύει δεκάδες παρατηρητές που με τον καιρό έχουν ανακαλύψει πολλά αξιοθαύμαστα είδη. Στην κορυφή βρίσκεται το κουφαηδόνι που αναπαράγεται στα κοντινά χωράφια και ο όμορφος κισσόκουκος. Από τα αρπακτικά εδώ έχουν παρατηρηθεί φιδαετοί, καλαμόκιρκοι, χειμωνόκιρκοι, αετογερακίνες, γερακίνες, σπάνιοι στεπόκιρκοι και γερακαετοί, μαυροκιρκίνεζα, πετρίτες, ξεφτέρια και βραχοκιρκίνεζα. Από τους ερωδιούς εδώ εμφανίζονται μικροτσικνιάδες, αργυροτσικνιάδες, λευκοτσικνιάδες, σταχτοτσικνιάδες, κρυπτοτσικνιάδες, πορφυροτσικνιάδες και νυχτοκόρακες, ενώ έχει καταγραφεί και η παρουσία της χαλκόκοτας. Η περιοχή είναι αγαπημένο σημείο για διάφορες πουλάδες, όπως στικτοπουλάδες, μικροπουλάδες, νεροκοτσόλες και νερόκοτες. Άλλα είδη είναι οι πρασινοκέφαλες πάπιες, οι ποταμοσφυριχτές, οι αμμοσφυριχτές, οι καλαμοκανάδες, οι λασπότρυγγες,οι δασότρυγγες, οι μαχητές, τα μπεκατσίνια, οι γκιώνηδες, οι λεπτόραμφοι γλάροι, τα τρυγόνια, οι τσαλαπετεινοί, οι αλκυόνες, οι μελισσοφάγοι, οι μικρογαλιάντρες, οι ωχροκελάδες, οι σταχτοσουσουράδες, οι συκοφάγοι, τα αηδόνια, οι κιστικόλες, οι ψαθοποταμίδες, οι υφάντρες, οι αετομάχοι, οι κοκκινοκεφαλάδες, οι σταχτοκεφαλάδες, οι αμπελουργοί, τα καλαμοτσίχλονα και οι τσιφτάδες.

Από τα αμφίβια εδώ ζούνε πρασινόφρυνοι, δεντροβάτραχοι και βαλκανοβάτραχοι και από τα ερπετά απαντώνται ποταμοχελώνες, βαλτοχελώνες, κρασπεδωτές χελώνες, σαμιαμίδια, κυρτοδάκτυλοι, σιλιβούτια, τρανόσαυρες, γουστέρες του Ταύρου, λιακόνια, τυφλίτες, εφιοί, σαΐτες, λαφιάτες, σαπίτες, νερόφιδα, σπιτόφιδα και οχιές. Από τα θηλαστικά στη περιοχή ζούνε αλεπούδες, πετροκούναβα, νυφίτσες και σκαντζόχοιροι, ενώ έχουν παρατηρηθεί δύο είδη νυχτερίδας, η τρανομυωτίδα και ο νυχτοβάτης. Είναι σημαντικό ότι στα νερά του Ερασίνου ζει ακόμα το σπάνιο ενδημικό αττικόψαρο (Pelasgus marathonicus), αλλά και χέλια (Anguilla anguilla), και κουνουπόψαρα (Gambusia holbrooki). Επίσης ο βυθός από τις εκβολές μέχρι και την Χαμολιά, λίγο πιο ανατολικά, είναι γεμάτος από πολλά ενδιαφέροντα είδη, όπως αστερίες, γυμνοβράγχια, ασκίδια και διάφορα μαλάκια.

Πως θα πάτε

Η Βραυρώνα βρίσκεται περίπου 30 χλμ. ανατολικά της Αθήνας. Προτιμήστε να την επισκεφθείτε νωρίς το πρωί και καθημερινή, καθώς τα Σαββατοκύριακα γεμίζει με κόσμο που βγάζει βόλτα τα κατοικίδια του και τα άγρια ζώα απομακρύνονται.